Magazines | Rivierenland Business nummer 3 2024

In mijn vorige column besteedde ik aandacht aan het baanbrekende gedragsonderzoek wat primatoloog Frans de Waal in zijn carrière naar chimpansees en bonobo’s deed. In 1982 verscheen zijn eerste boek Chimpanseepolitiek - macht en seks onder mensapen. In 2022 zijn laatste, getiteld Anders - gender door de ogen van een primatoloog.

Dat chimpansees en bonobo’s dichter bij ons mensen staan dan de gorilla of de orang oetan bij deze twee mensapen staan, verklaart mede dat wij juist in deze twee soorten zoveel gelijkenis met de mens zien. De sociale groepsdynamiek is vergelijkbaar, net als de opvoedtijd van de kinderen en de organisatiestructuren. Al deze overeenkomsten maken het voor mij zo interessant om mensen in de spiegel van hun eigen gedrag te laten kijken door tijdens lezingen het gedrag van de mensapen voor te houden. En wat zou ik dat graag doen bij het aanstaande kabinet. Onze nieuwe premier en minister van Landbouw heb ik al eens in die spiegel mogen laten kijken. En wat was dat leuk, dus wie weet.

Tijdens diverse hoorzittingen lieten de aanstaand ministers zich eind juni van hun persoonlijke kant zien. De meest interessante (nieuwe) hobby’s kwamen voorbij, weet je nog? Maar ook verhalen over het verleden van een aantal beoogd bewindslieden maakten indruk. Cineast Bert Haanstra legde in de jaren tachtig het gedrag van de chimpansees in Burgers’ Dierenpark in Arnhem vast. Hij vond het onderzoek van Frans de Waal zo interessant dat hij hun verhaal graag wilde vastleggen. Het duurde weken voordat hij de verschillende apen persoonlijk beter had leren kennen. Haanstra slaagde er in om - mede door het eerst leren kennen van de apen - een aantal zeer kenmerkende gedragingen vast te leggen. Hij maakte er zijn film Chimps onder elkaar mee, een prachtig beelddocument.

En hoe vaker ik naar de beelden kijk, hoe meer ik de overeenkomsten met onze politici zie. Niet alleen moet een gezamenlijk doel worden gediend, ook partijbelangen en individuele belangen spelen een grote rol. Politiek is een boeiend spel waarin door de apen telkens opnieuw steun moet worden gezocht, waar ontzettend veel gevlooid moet worden en waar de leiders regelmatig over hun eigen schaduw moeten stappen om iets voor elkaar te krijgen. Het zijn net mensen. En voor het complete plaatje moeten ook de apen hun empathisch vermogen inzetten en meer van zichzelf laten zien dan alleen macht en kracht. Zo kon mannetje Nikki in de film van Haanstra zijn ambities om de alfaman te zijn alleen waarmaken dankzij de steun van voormalig alfaman Yeroen. Want waar Nikki niet gesteund werd door de belangrijke alfavrouw Mama, werd Yeroen dat wel. En zonder steun van Mama geen meerderheid. Via Yeroen kreeg Nikki die meerderheidssteun alsnog. Maar voor wat, hoort wat. Dus Nikki moest Yeroen af en toe een dienst terug bewijzen. Geven en nemen dus. Laten wij de politici van nu een kans geven om er het beste van te maken. Zij geven, wij nemen.

En wat betreft het volgende kabinetsuitje; dat wordt natuurlijk een dagje kijken naar chimpanseepolitiek. Ik ben er klaar voor.

Daniel Seesink (Bewust Zoo)
Oud-docent biologie Daniel Seesink houdt met zijn lezing Professioneel Vlooien doe je Zoo mensen aan de hand van apengedrag een spiegel voor waarin zij hun eigen gedrag zullen herkennen. Boekingen via Speakers Academy.

delen: