Rondetafelgesprek over inclusief werkgeverschap: Iedereen doet mee

Nomineer nu de meest inclusieve werkgevers van Rivierenland
Welke werkgevers komen in aanmerking voor de All-in Werkgeversprijs Rivierenland 2024? Per gemeente wordt één werkgever gekozen. U kunt tot en met 6 oktober de werkgever van uw keuze nomineren. 
De All-in Werkgeversprijs Rivierenland is er voor werkgevers in de regio die kansen bieden aan werknemers met een arbeidsbeperking en hiervoor echt open staan. Ken je zo'n topwerkgever? Laat de kans dan niet voorbijgaan en nomineer deze organisatie voor de All-in Werkgeversprijs 2024. Iedereen kan tot en met 6 oktober werkgevers nomineren voor de All-in Werkgeversprijs. Een jury wijst op basis van vaste criteria per gemeente een winnaar aan.
Informatie/nominatie: https://rw-poarivierenland.nl/all-in-werkgeversprijs-rivierenland-2024
 
Landelijk gezien behoort de regio Rivierenland tot de koplopers op het gebied van inclusief werkgeverschap. Veel ondernemers tonen zich bereid om mensen de kans te geven die anders niet zomaar aan bod komen op de arbeidsmarkt. Dat is een verheugend gegeven, maar niet alles gaat even makkelijk en vanzelfsprekend. Welke successen worden er geboekt? Welke uitdagingen liggen er? Wat moet er gebeuren om meer ondernemers tot actie op dit gebied te stimuleren? Een rondetafelgesprek over inclusief werkgeverschap op donderdag 5 september jongstleden geeft verhelderende inzichten.
 
Tekst & fotografie: Aart van der Haagen
 
Aanleiding voor het rondetafelgesprek is de start van de nominatieronde voor de All-In Werkgeversprijs, die nog tot en met 6 oktober a.s. duurt. Deze prijs is er voor werkgevers in de regio die kansen bieden aan werknemers met een arbeidsbeperking en hiervoor echt open staan.

Oprechte interesse 
Direct al na binnenkomst bij restaurant Duikenburg in Echteld weten de deelnemers aan het forum elkaar te vinden en ontstaan er levendige gesprekken, waarbij oprechte interesse, verbazing, bewondering en zelfs een zekere mate van opgetogenheid hand in hand gaan. Inclusief werkgeverschap is een onderwerp waarover je niet uitgepraat raakt, zo blijkt vervolgens ook tijdens het verloop van het forum en de afsluitende lunch. Drie ondernemers én lokale winnaars van de All-in Werkgeversprijs Rivierenland 2023 delen hun ervaringen uit de dagelijkse praktijk.
 
Waar anderen niet zoeken
René Staakman laat een stukje persoonlijke motivatie doorklinken in reactie op de vraag ‘wat versta je onder inclusief werkgeverschap?’ “Ik noem het maatschappelijke bewogenheid. Dat je iets wilt betekenen voor je omgeving en niet alleen vanuit liefdadigheid, maar ook omdat je een stukje toegevoegde waarde wilt leveren. Die betrokkenheid straal je uit richting je medewerkers en naar buiten toe. Dat levert heel goede pr voor je bedrijf op, zowel richting klanten als potentiële werknemers.” “Waren jullie vanaf de start meteen actief met inclusief werkgeverschap?” vraagt Nicole Stevens-Westerterp. “Zie je dat mensen binnenlopen met de vraag of ze bij jullie mogen werken?” Staakman: “De omgeving merkt dat je open staat voor alternatieven. Je boort een potentieel aan van arbeidskrachten waar anderen niet zoeken. Ik beschouw mezelf als de dirigent van een orkest. Iemand die trompet speelt, moet je geen harp of viool in handen geven. Als je iets doet met de kwaliteiten van mensen die elders niet aan bod komen, leidt dat tot successen.” Bart van Hulst, een jonge ondernemer, vertelt hoe hij het licht zag. “Ondanks de dagelijkse drukte kwam ik op een gegeven moment op een punt dat ik dacht: ‘Er is meer dan alleen hard werken en geld verdienen. Als familiebedrijf omarmen wij mensen en willen we een stap verdergaan. We realiseren ons dat iedereen íets kan.”
 
Altijd iets te doen
Van Hulst koppelt de vraag ‘wanneer ben je volgens jou een inclusief werkgever?’ aan het winnen van de All-in Werkgeversprijs Rivierenland in 2023. “Echt, ik stond ervan te kijken. Helemaal verbaasd. Het gaat bij ons eigenlijk vanzelf dat we onze nek uitsteken op dit gebied. Integratie van mensen in de maatschappij hoort er wat ons betreft bij vanaf de basisschool.” Everhard Coers: “Inclusief werkgeverschap houdt in dat je je realiseert dat je binnen de processen van je organisatie bepaalde taken hebt die je uit gewoonte door je bestaande team laat uitvoeren, maar die ook uitstekend door mensen uit het doelgroepenregister verricht zouden kunnen worden. Ga op zoek naar hen, want er is altijd iets te doen en links- of rechtsom altijd wel een match mogelijk. Wanneer je dat goed aanpakt, kun je toch geld verdienen en tegelijk iets bijdragen.” Staakman: “Natuurlijk zoek je bepaalde kwaliteiten. In ons geval willen we veel aandacht aan de bewoners geven. Liever collega’s die in een rustiger tempo werken en een stukje welzijn creëren dan dat ze twaalf mensen op een dag wassen. In een productiebedrijf zal het misschien anders liggen, maar wij zien graag dat iemand met zijn hart werkt. Daarmee kiezen we bewust voor mensen die niet in andere organisaties passen.”
 
Verschilt per sector
Kiek Adriaansens drukt het kernachtig uit: “Kijk naar je takenpakket en durf dingen anders te organiseren, waarmee je andere talenten kunt aantrekken.” Staakman knikt: “Functiecreatie, dus. De adviseur van WSP Rivierenland biedt ons ondersteuning in het herschikken van bepaalde werkzaamheden.” Coers: “Wij hebben veel banen in de productieomgeving… oftewel aantallen draaien. Dat daarbij verschillen optreden tussen collega’s, geeft niks, als je het maar op de juiste manier inricht in samenwerking met WSP Rivierenland. Dan weet je ook welke regelgeving van toepassing is.” Van Hulst: “Het blijkt weleens lastig voor collega’s om daarmee om te gaan.” Staakman: “Dat zal per sector verschillen. Binnen het bedrijfsleven loop je misschien het risico een mes in de rug gestoken te krijgen, waar de zorg over het algemeen zachte mensen aantrekt. Creëer een teamgevoel, waarbij iedereen van elkaar weet waar de ander goed in is.” Van Hulst trekt een peinzende blik. “Dat moet binnen de bedrijfscultuur wel gedragen worden.”
 
Uitleg in het Pools
Dit laatste brengt Everhard Coers op een specifieke uitdaging. “Bij ons gaan diverse arbeidsmigranten aan de slag, die het begrip inclusief werkgeverschap en de regelgeving eromheen niet kennen. Zij komen om te ‘knallen’ en zien dat een collega vier stuks aflevert in de tijd dat zij een aantal van veertig halen. Leg dat maar eens uit in het Pools of Oekraïens.” “Krijg je daar hulp bij?” vraagt Nicole Stevens-Westerterp. “Gelukkig wel,” glimlacht Coers. “Google Translate blijkt namelijk niet altijd even geschikt om deze mensen tot de juiste inzichten te brengen.” “Dat gevoel, daar moeten we iets mee doen,” vindt Kiek Adriaansens. “Er aandacht aan geven.” René Staakman toont zich benieuwd naar de reden(en) van andere ondernemers om te kiezen voor mensen uit het doelgroepenregister. Coers: “Dat zal niet altijd en structureel lukken, maar wij streven naar een balans tussen medewerkers waarderen en tevreden zijn met de opbrengsten. Ook al liggen er niet in alle gevallen passende taken klaar, je kunt daar vaak wel mee schuiven.” Adriaansens: “Maak waar mogelijk gebruik van de beschikbare regelingen, zoals een financiële tegemoetkoming of begeleiding op de werkvloer.” Teunis van Voorthuizen: “In mijn onderneming worden vleermuiskasten met de hand gemaakt. Geloof het of niet, maar dat blijkt goedkoper dan CNC-frezen én zo maken we mensen uit het doelgroepenregister blij.”
 
Uitblinken
Dat brengt gespreksleider Michael van Munster bij de vraag ‘waarom is inclusief werkgeverschap interessant voor je onderneming?’ “Wij maken cosmetica- en verzorgingsproducten in blokvorm, waar de bekende vloeibare alternatieven voor tachtig procent uit water bestaan, dat wij dus uitsparen. Kortom, een duurzaam karakter. Tel daarbij op dat we arbeidsplaatsen voor mensen uit het doelgroepenregister creëren en de gedachte van maatschappelijk verantwoord ondernemen past ons als een handschoen. Nu is het zaak om dat te etaleren richting onze afnemers. Grote retailers die onze producten inkopen vinden het in toenemende mate een pre, merken wij.” Staakman: “Het klinkt misschien raar, maar via WSP Rivierenland krijgen wij mensen binnen met kwaliteiten die je bij de gemiddelde werknemer niet in die mate aantreft. Zo hebben we iemand met de indicatie autisme die met een ongelooflijke precisie een medicijnkast kan indelen. Collega’s met een Aziatische afkomst blinken van nature uit in zorgzaamheid. Ze omringen de ouderen met een warmte die we in onze cultuur tegenwoordig amper nog kennen. Selecteer mensen op zulke aspecten binnen het doelgroepenregister.”
 
Opklimmen in keten
“Mooi hoe iemand die zogezegd iets ‘mankeert’ dat op die manier compenseert,” meent Teunis van Voorthuizen. “Sterker nog, als je niet kunt zien, hoor je beter,” vult René Staakman aan. Kiek Adriaansens: “Het geldt toch voor ons allemaal dat we niet overal goed in zijn? Daar ligt de kern van inclusie. Het begint met een ondernemer die ervoor open staat om de mogelijkheden te onderzoeken. Ga het gesprek aan met WSP Rivierenland over functiecreatie en ondersteuning. Het zal heus niet altijd lukken met een plaatsing, maar wacht even: eigenlijk vind ik dat een verkeerde term. Ook al werkt het dáár niet, elders misschien wel. Stem met elkaar af hoe je iemand verder kunt brengen.” Staakman: “Inzicht in het arbeidsverleden helpt daarbij.” Adriaansens: “Klopt, alleen beschikt niet iedereen over werkervaring.” Van Voorthuizen: “Van dichtbij heb ik meerdere voorbeelden gezien van mensen die wisten op te klimmen in de keten; die echt doorgroeiden. Soms vormt je bedrijf een perfect tussenstation.” Stevens-Westerterp: “In een ideale wereld zouden alle bedrijven zulke kansen moeten bieden, maar commercieel ligt dat soms lastig. Wat is ervoor nodig om ondernemers over de streep te trekken?” Staakman: “Meer bekendheid met de mogelijkheden, zoals loonkostensubsidie als compensatie voor een lagere productiviteit en begeleidingstrajecten vanuit het UWV, Werkzaak Rivierenland en de gemeente Buren (de samenwerkingspartners van WSP Rivierenland). Ondernemers meegeven dat ze dat niet allemaal zelf hoeven uit te zoeken.”
 
Cursus Mentorwijs
Bij de vraag ‘welke voordelen heeft inclusief werkgeverschap voor jou als ondernemer, maar ook voor het team?’ ligt de nadruk op het laatste aspect. “Niet iedereen vindt alle taken even leuk,” zegt Staakman. “Als iemand anders die overneemt, word je vanzelf blij dat jij ervan vrijgesteld bent. Dat geeft dus een heel positieve spin-off. Maak wel duidelijk bij de collega’s dat er een bepaald traject loopt. Dat ze snappen hoe het komt dat de medewerker die deze taken oppakt een lagere productiviteit heeft.” “En begeleid diegene,” vult Van Hulst aan. “Inderdaad,” bevestigt Staakman. “Collega’s vinden dat vaak ook leuk om te doen.” Coers: “Niet iedereen is daar geschikt voor, dus daar moet je rekening mee houden. Wij hebben een aantal medewerkers via Werkzaak Rivierenland de cursus Mentorwijs laten volgen, waar ze leerden om te gaan met nieuwe collega’s uit het doelgroepenregister. Zeer de moeite waard!” “Zo geef je ze handvatten,” verduidelijk Adriaansens.
Coers: “Het zorgt voor meer draagvlak en onderlinge waardering. Overigens vormt het een misvatting dat je als ondernemer goedkoper uit bent door de subsidiemogelijkheden, want de begeleiding kost tijd en energie. Dat hoort erbij.” Afgaand op de woorden van Adriaansen hebben werkgevers in Rivierenland dat ervoor over. “In Nederland kennen we 35 arbeidsmarktregio’s en als het gaat om inclusiviteit, lopen de werkgevers in Rivierenland voorop!”
 
Laat voorbeelden zien
Vanuit hun expertise mogen enkele deelnemers aan het rondetafelgesprek nog een aantal individuele vragen beantwoorden. Allereerst Kiek Adriaansens, manager van WSP Rivierenland. ‘Hoe kun je als werkgever beginnen met inclusief werkgeverschap?’ “Waar een wil is, is een weg. Het begint dus met bereidheid. Vervolgens ga je de kansen onderzoeken en daarna breekt de fase van het ‘doen’ aan, waarbij wij klaarstaan om dat traject ten volle te ondersteunen. Bij veel ondernemers leeft het idee dat dit verhaal nogal ingewikkeld is en veel rompslomp oplevert, wat deels voortvloeit uit een niet al te hoog vertrouwen in de overheid. Daar staat tegenover dat veel werkgevers in de regio inclusiviteit hoog in het vaandel hebben staan. Die voorbeelden moeten we dus vooral aan anderen laten zien, om hen aan het denken te zetten en hen zodanig te stimuleren dat ze tot actie overgaan. In feite streven we als WSP Rivierenland het doel na dat we uiteindelijk niet meer nodig zijn.” ‘Wie kan de werkgever hierbij helpen?’ “Een vaste contactpersoon die goede informatie verstrekt en die onmiddellijk reageert wanneer een situatie niet naar wens loopt of zelfs escaleert, bijvoorbeeld door een jobcoach of een andere vorm van ondersteuning in te zetten.”
 
Afspiegeling van maatschappij
Adriaansens geeft een uitgebreid antwoord op de vraag ‘hoe verrijkt inclusief werkgeverschap het werkklimaat in een onderneming?’ “Het is een afspiegeling van de maatschappij, waarin je de dynamiek ziet veranderen. De nieuwe generaties vinden deel uitmaken van MVO belangrijker dan kiezen voor het grote geld. Wanneer je met je organisatie dit pad inslaat, geeft je dat voordeel in het concurrentieveld. Tegelijkertijd ligt er een personeelsuitdaging: hoe wil je groeien en met welke mensen? Hoe organiseer je dat? Er heerst een enorme krapte op de arbeidsmarkt, maar tegelijkertijd staan er nog steeds veel mensen aan de kant. Kijk goed naar dat potentieel, óók naar de in groten getale beschikbare statushouders. Ja, dat vraagt iets van je, omdat zij - naast zich de taal nog eigen maken - vaak ook nog persoonlijke issues hebben, soms trauma’s en geldproblematiek. Spring daar flexibel mee om en wijs eventueel een buddy binnen het bedrijf aan op wie ze kunnen terugvallen. Daarnaast zijn er de programma’s Mentorwijs en Cultuurproof. Bepaalde dingen werken immers heel anders in het land van herkomst van deze mensen. Denk in het algemeen eens na over het begrip ‘afstand tot de arbeidsmarkt’: werkt dat niet twee kanten op?”
 
Anticiperen op toekomst
Desgevraagd verklaart Nicole Stevens-Westerterp, programmamanager, het begrip RW-POA: “Regionaal Werkbedrijf - Platform Onderwijs en Arbeidsmarkt Rivierenland. Het betreft een samenwerking tussen het publieke en private domein, met het onderwijs en het bedrijfsleven als onze partners. Samen zorgen we ervoor dat deze arbeidsregio voldoet aan de Wet banenafspraak. Als uitvoerende instantie zoeken wij naar een kwalitatief betere aansluiting van de werkgelegenheid op het beschikbare potentieel en streven we naar het creëren van een duurzame arbeidsmarkt. Je kunt nu installateurs opleiden voor het onderhouden van cv-ketels, maar als die over twintig jaar niet meer bestaan, heb je hen niet goed op de toekomst voorbereid. Het is dus belangrijk om te weten welke transities er op de maatschappij af komen en hoe we daarop moeten anticiperen. Dat zal in een aantal gevallen ook het omscholen van bestaande arbeidskrachten betekenen.”
 
Uitdaging in kwaliteit
Met haar uitleg over het afstemmen van vraag en aanbod heeft Stevens-Westerterp meteen de volgende vraag over de doelstelling van RW-POA beantwoord. Als laatste gaat zij in op de kwestie ‘hoe kan inclusief werkgeverschap een bijdrage leveren aan het oplossen van krapte op de arbeidsmarkt?’ “De uitdaging ligt niet in de kwantiteit, want er zijn genoeg mensen beschikbaar, maar in de kwaliteit. Ambitieuze carrièremakers uit Culemborg oriënteren zich veelal op Utrecht, terwijl hoogopgeleiden uit Zaltbommel eerder naar Den Bosch trekken. Ook Nijmegen en Arnhem kennen een grote belangstelling onder deze doelgroep als het gaat om het zoeken naar een geschikte baan. De oplossing voor Rivierenland? Anders kijken naar het arbeidspotentieel en daarin speelt inclusiviteit een heel belangrijke rol. Dat we mensen die aan de kant staan een plek geven om hun steentje aan de maatschappij bij te dragen. Laten we daarbij kijken naar technologische ontwikkelingen om praktische obstakels het hoofd te bieden en de fysieke en/of mentale belasting te verlagen, zoals exoskeletten en andere hulpmiddelen.”
 
Hoort erbij
Teunis van Voorthuizen is aanwezig in een dubbelrol: enerzijds als ondernemer, anderzijds als bestuurder van VNO-NCW Midden. ‘Op welke manier biedt deze organisatie ondersteuning aan ondernemers die met inclusief werkgeverschap aan de slag willen?’ “Wij zien het vooral als onze missie om voorbeelden te stellen, om bedrijven in de spotlights te zetten die zich hiermee actief bezighouden. Onze netwerkbijeenkomsten bieden daarvoor een uitstekend platform. Zeker binnen Rivierenland moet dat lukken, aangezien deze regio echt vooroploopt met dit thema, vanuit een intrinsieke motivatie bovendien. ‘Het hoort erbij,’ vinden ondernemers. De keerzijde daarvan is dat ze het zelf vaak nauwelijks bijzonder vinden en het uit bescheidenheid niet uitdragen. We moeten hen dus triggeren om hun verhaal te delen en daarmee het olievlekeffect te vergroten.” Vanuit dat perspectief verrast het niet dat Van Voorthuizen de volgende vraag - ‘zien jullie het inclusief werkgeverschap groeien in onze regio?’ - bevestigend beantwoordt. “Absoluut. Nog mooier wordt het wanneer je een koppeling kunt maken tussen inclusief werkgeverschap en circulair ondernemen, zoals De Verschilmakerij in Varik dat nu al doet.”
 
Denk verder
Ook Van Voorthuizen mag ingaan op de vraag ‘hoe kan inclusief werkgeverschap een bijdrage leveren aan het oplossen van krapte op de arbeidsmarkt?’ “Het ging al eerder in dit gesprek over onbenut arbeidspotentieel en over het feit dat iemand die iets ‘mankeert’ dat met andere eigenschappen kan compenseren, bijvoorbeeld perfectionisme en enthousiasme. Ook al blijkt het soms lastig om daar een arbeidsplaats en taken aan te koppelen, het is de moeite waard om hieraan te beginnen. Trouwens, denk eens verder. Misschien kun je de medewerker in kwestie bij een andere organisatie binnen je keten aan de slag laten gaan om daar een opdracht uit te voeren. Laatst zag ik nog iemand uit het doelgroepenregister heel blij en trots in een shirt met bedrijfsopdruk door Tiel fietsen. Daar doen we het met ons allen toch voor?”
 
Deelnemers rondetafelgesprek
- Nicole Stevens-Westerterp, programmamanager RW-POA (Regionaal Werkbedrijf - Platform Onderwijs en Arbeidsmarkt Rivierenland)
- Kiek Adriaansens, manager WerkgeversServicepunt (WSP) Rivierenland
- Teunis van Voorthuizen, bestuurder VNO-NCW Midden
- René Staakman, zorgondernemer De Herbergier (kleinschalige ouderenzorg), oud-winnaar All-in Werkgeversprijs Rivierenland 2023 Tiel
- Everhard Coers, directeur Solid Matters (cosmetische en verzorgingsproducten in vaste vorm), oud-winnaar All-in Werkgeversprijs Rivierenland 2023 West-Betuwe
- Bart van Hulst, directeur Houthandel van Hulst, oud-winnaar All-in Werkgeversprijs Rivierenland 2023 West Maas en Waal
 
Gespreksleider: Michael van Munster, eigenaar Van Munster Media Factory
 
*WSP is hét aanspreekpunt voor werkgevers in Rivierenland die inclusief willen ondernemen. Het is een samenwerking tussen UWV, Werkzaak Rivierenland (is voor 8 gemeenten de uitvoerende instantie op het gebied van werk en inkomen) en gemeenten Buren.